ပထမကမၻာစစ္ စတင္ျဖစ္ပြားရျခင္းအေၾကာင္း Zawgyi. ပထမကမၻာစစ္သည...

ပထမကမၻာစစ္ စတင္ျဖစ္ပြားရျခင္းအေၾကာင္း Zawgyi. ပထမကမၻာစစ္သည္ ၁၉၁၄၊ ဇြန္လ (၂၈) ရက္ေန႕တြင္ ဩစႀတီးယားအိမ္ေရွ႕မင္းသား ဖရန္စစ္ ဖာဒီနန္ႏွင့္ ၾကင္ရာေတာ္တို႔ ေဘာ့စနီးယားနိုင္ငံ ဆာရာေယဗိုၿမိဳ႕တြင္ လုပ္ႀကံခံရရာမွ စတင္ခဲ့သည္။ ေဘာ့စနီးယားနိုင္ငံသည္ ၁၉၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ဩစႀတီးယားနိုင္ငံ၏ သိမ္းပိုက္ျခင္းကိုခံခဲ့ရသည္။ ေဘာ့စနီးယန္း အမ်ားစုမွာ ဆာ့ဘ္လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထိုသူတို႔သည္ ဩစႀတီးယားလက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္၍ အိမ္နီးခ်င္း ဆားဘီးယားနိုင္ငံႏွင့္ ေပါင္းစည္းလိုၾကသည္။ ဩစႀတီးယား အိမ္ေရွ႕မင္းသားကို လုပ္ႀကံသူမွာ Black Hand ဟုေခၚေသာ ဆာ့ဘ္အၾကမ္းဖက္အသင္းဝင္ ေဘာ့စနီးယန္း အမ်ိဳးသားတစ္ဦး ျဖစ္သည္။ သူသည္ ဆားဘီးယားႏွင့္ ေဘာ့စနီးယား ေပါင္းစည္းေရးကို လိုလားသူျဖစ္သည္။ ဆားဘီးယားနိုင္ငံမွ ယင္းကဲ့သို႔လုပ္ႀကံမႈမ်ိဳး ေပၚေပါက္ေအာင္ အားေပးသည္ဟုဆိုကာ ဩစႀတီးယားက ဆားဘီးယားကို ျပင္းထန္သည့္ ရာဇသံမ်ားပို႔ခဲ့သည္။ ဩစႀတီးယား၏ ရာဇသံကို ဂ်ာမနီကေထာက္ခံခဲ့သည္။ ထိုရာဇသံပါ အခ်က္အလက္မ်ားသည္ ဆားဘီးယား၏ လြပ္လတ္ေရးကို ထိပါးေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ႐ုရွားနိုင္ငံ၏ ေထာက္ခံမႈကို ရရွိေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း ဆားဘီးယားသည္ ဩစႀတီးယားကိုရင္ဆိုင္ရန္ စစ္ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ရာဇသံကို လက္မခံနိုင္ေၾကာင္း ဩစႀတီးယားအား အေၾကာင္းၾကား ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၁၄၊ ဇူလိုင္(၂၈) တြင္ ဩစႀတီးယားက ဆားဘီးယားကို စစ္ေၾကညာခဲ့သည္။ ဩစႀတီးယားႏွင့္ ဆားဘီးယားတို႔ စစ္ျဖစ္ရာတြင္ ဩစႀတီးယားဘက္မွ ဂ်ာမနီကလည္းေကာင္း၊ ဆားဘီးယားဘက္မွ ျပင္သစ္၊ ႐ုရွားႏွင့္ အဂၤလန္တို႔မွလည္းေကာင္း အသီးသီး ပါဝင္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ကိုလိုနီခြဲေဝေပးမည္ဟူေသာ အဂၤလိပ္ႏွင့္ ျပင္သစ္တို႔၏ ဆြဲေဆာင္မႈေၾကာင့္ ၁၉၁၅ တြင္ အီတလီသည္ ယင္းတို႔ဘက္မွ ပါဝင္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ပါဝင္ေသာနိုင္ငံမ်ား ပထမကမၻာစစ္အတြင္းတြင္ နိုင္ငံအုပ္စုႀကီးႏွစ္ခု ပါဝင္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ၿဗိတိန္၊ ျပင္သစ္ ႏွင့္ ႐ုရွားတို႔ ပါဝင္ေသာ မဟာမိတ္နိုင္ငံမ်ား (Allied Powers/Triple Entente) ႏွင့္ ဂ်ာမနီ၊ ဩစႀတီးယားႏွင့္ ဟန္ေဂရီတို႔ ပါဝင္ေသာ ဗဟိုအင္အားႀကီး နိုင္ငံမ်ား (Central Power/Triple Alliance) တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ မဟာမိတ္နိုင္ငံမ်ားဘက္မွ ဂ်ပန္နိုင္ငံစေသာ နိုင္ငံငယ္မ်ား ပါဝင္လာၿပီး ဗဟိုအင္အားႀကီးနိုင္ငံမ်ားဘက္မွ တူရကီ၊ ဘူလ္ေဂးရီယားစေသာ နိုင္ငံမ်ား ပါဝင္လာခဲ့သည္။ စစ္ပြဲႀကီး ၿပီးခါနီးတြင္မွ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ မဟာမိတ္နိုင္ငံမ်ားဘက္မွ ပါဝင္လာခဲ့သည္။ စစ္ပြဲႀကီးအၿပီးတြင္ ဗဟိုအင္အားႀကီးနိုင္ငံမ်ား ရႈံးနိမ့္၍ မဟာမိတ္နိုင္ငံမ်ား အနိုင္ရရွိခဲ့သည္။ Unicode . ပထမကမ္ဘာစစ် စတင်ဖြစ်ပွားရခြင်းအကြောင်း ပထမကမ္ဘာစစ်သည် ၁၉၁၄၊ ဇွန်လ (၂၈) ရက်နေ့တွင် ဩစတြီးယားအိမ်ရှေ့မင်းသား ဖရန်စစ် ဖာဒီနန်နှင့် ကြင်ရာတော်တို့ ဘော့စနီးယားနိုင်ငံ ဆာရာယေဗိုမြို့တွင် လုပ်ကြံခံရရာမှ စတင်ခဲ့သည်။ ဘော့စနီးယားနိုင်ငံသည် ၁၉၀၈ ခုနှစ်တွင် ဩစတြီးယားနိုင်ငံ၏ သိမ်းပိုက်ခြင်းကိုခံခဲ့ရသည်။ ဘော့စနီးယန်း အများစုမှာ ဆာ့ဘ်လူမျိုးများ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုသူတို့သည် ဩစတြီးယားလက်အောက်မှ လွတ်မြောက်၍ အိမ်နီးချင်း ဆားဘီးယားနိုင်ငံနှင့် ပေါင်းစည်းလိုကြသည်။ ဩစတြီးယား အိမ်ရှေ့မင်းသားကို လုပ်ကြံသူမှာ Black Hand ဟုခေါ်သော ဆာ့ဘ်အကြမ်းဖက်အသင်းဝင် ဘော့စနီးယန်း အမျိုးသားတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ သူသည် ဆားဘီးယားနှင့် ဘော့စနီးယား ပေါင်းစည်းရေးကို လိုလားသူဖြစ်သည်။ ဆားဘီးယားနိုင်ငံမှ ယင်းကဲ့သို့လုပ်ကြံမှုမျိုး ပေါ်ပေါက်အောင် အားပေးသည်ဟုဆိုကာ ဩစတြီးယားက ဆားဘီးယားကို ပြင်းထန်သည့် ရာဇသံများပို့ခဲ့သည်။ ဩစတြီးယား၏ ရာဇသံကို ဂျာမနီကထောက်ခံခဲ့သည်။ ထိုရာဇသံပါ အချက်အလက်များသည် ဆားဘီးယား၏ လွပ်လတ်ရေးကို ထိပါးသောကြောင့်လည်းကောင်း၊ ရုရှားနိုင်ငံ၏ ထောက်ခံမှုကို ရရှိသောကြောင့်လည်းကောင်း ဆားဘီးယားသည် ဩစတြီးယားကိုရင်ဆိုင်ရန် စစ်ပြင်ဆင်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ရာဇသံကို လက်မခံနိုင်ကြောင်း ဩစတြီးယားအား အကြောင်းကြား ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ၁၉၁၄၊ ဇူလိုင်(၂၈) တွင် ဩစတြီးယားက ဆားဘီးယားကို စစ်ကြေညာခဲ့သည်။ ဩစတြီးယားနှင့် ဆားဘီးယားတို့ စစ်ဖြစ်ရာတွင် ဩစတြီးယားဘက်မှ ဂျာမနီကလည်းကောင်း၊ ဆားဘီးယားဘက်မှ ပြင်သစ်၊ ရုရှားနှင့် အင်္ဂလန်တို့မှလည်းကောင်း အသီးသီး ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ကိုလိုနီခွဲဝေပေးမည်ဟူသော အင်္ဂလိပ်နှင့် ပြင်သစ်တို့၏ ဆွဲဆောင်မှုကြောင့် ၁၉၁၅ တွင် အီတလီသည် ယင်းတို့ဘက်မှ ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ပါဝင်သောနိုင်ငံများ ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်းတွင် နိုင်ငံအုပ်စုကြီးနှစ်ခု ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ် နှင့် ရုရှားတို့ ပါဝင်သော မဟာမိတ်နိုင်ငံများ (Allied Powers/Triple Entente) နှင့် ဂျာမနီ၊ ဩစတြီးယားနှင့် ဟန်ဂေရီတို့ ပါဝင်သော ဗဟိုအင်အားကြီး နိုင်ငံများ (Central Power/Triple Alliance) တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် မဟာမိတ်နိုင်ငံများဘက်မှ ဂျပန်နိုင်ငံစသော နိုင်ငံငယ်များ ပါဝင်လာပြီး ဗဟိုအင်အားကြီးနိုင်ငံများဘက်မှ တူရကီ၊ ဘူလ်ဂေးရီယားစသော နိုင်ငံများ ပါဝင်လာခဲ့သည်။ စစ်ပွဲကြီး ပြီးခါနီးတွင်မှ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် မဟာမိတ်နိုင်ငံများဘက်မှ ပါဝင်လာခဲ့သည်။ စစ်ပွဲကြီးအပြီးတွင် ဗဟိုအင်အားကြီးနိုင်ငံများ ရှုံးနိမ့်၍ မဟာမိတ်နိုင်ငံများ အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။

View more on Facebook