၁၉၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း စစ္အေျခအေန Zawgyi. ထိုႏွစ္တြင္ အေနာက္ဘက...
၁၉၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း စစ္အေျခအေန
Zawgyi.
ထိုႏွစ္တြင္ အေနာက္ဘက္ စစ္မ်က္ႏွာ၌ မဟာမိတ္တို႔သည္ စစ္ေအာင္နိုင္မည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကေလးမ်ားပင္ ထားရွိလာနိုင္ေလသည္။ ထိုႏွစ္အတြင္း အေရးပါေသာ တိုက္ပြဲမ်ား ျပင္သစ္နိုင္ငံအေရွ႕ေျမာက္ဘက္ႏွင့္ ဗဲလ္ဂ်ီယံနိုင္ငံမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထိုေဒသမ်ားတြင္ အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္၊ ဗဲလ္ဂ်ီယမ္ႏွင့္ ကေနဒီယန္တပ္မ်ား ပူးေပါင္း၍ ဂ်ာမန္တပ္မ်ား စိတ္ဓာတ္ ပ်က္ျပားေအာင္ပင္ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ ထိုႏွစ္ဇြန္လတြင္း မႀကဳံစဖူး ထူးကဲလွစြာ အျပင္းအထန္တိုက္ခိုက္ခဲ့ေလရာ ရက္အနည္းငယ္အတြင္း ဂ်ာမန္တပ္မ်ားေလးမိုင္ခန႔္မွ် ေနာက္သို႔ ဆုတ္ေပးရေလသည္။ ေတာင္ဘက္တြင္လည္း ဂ်ာမန္တို႔၏ ေက်ာက္မီးေသြးထြက္ရာ အဖိုးတန္ၿမိဳ႕ႀကီးတစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာ လင္းၿမိဳ႕ဘက္သို႔ ကေနဒီယန္တပ္မ်ားက ေရွ႕ေဆာင္ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ခဲ့သျဖင့္ ဂ်ာမန္တို႔ တျဖည္းျဖည္း ဆုတ္ေပးရျပန္သည္။ ထိုႏွစ္ နိုဝင္ဘာလေလာက္တြင္ မဟာမိတ္တို႔သည္ ဂ်ာမန္တို႔သိမ္းပိုက္ထားေသာ ျပင္သစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာ ကမ္းဗေရးကို ႐ုတ္တရက္ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ေလသည္။ ထိုအခါ ဗာေဗးရီးယားျပည္၏ ဥပရာဇာမင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဂ်ာမန္တပ္မ်ားမွာ ၅မိုင္ခန႔္ ဆုတ္ေပးခဲ့ရသည္။သို႔ေသာ္ ဂ်ာမန္တပ္မ်ားက တန္ျပန္ထိုးစစ္ဆင္ေသာအခါ မဟာမိတ္တပ္မ်ား သိမ္းပိုက္ရရွိသမွ် နယ္ေျမမ်ား ျပန္လည္၍ ဆုံးရႈံးရျပန္သည္။ ထိုႏွစ္မတ္လ ၁၁ ရက္ေန႕တြင္ ႐ုရွားျပည္၌ ေတာ္လွန္ေရးႀကီး ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ေနာက္ေလးလခန႔္အၾကာတြင္ ဇာဘုရင္မွာ နန္းေတာ္ကို စြန႔္လိုက္ရၿပီးေနာက္ သမၼတနိုင္ငံအျဖစ္ေက်ညာခဲ့ရာ စစ္ေျပၿငိမ္းရန္ ႀကံ႐ြယ္ေနေသာ ဇာဘုရင္ေၾကာင့္ စိတ္ပ်က္အားေလ်ာ့ေနရေသာ မဟာမိတ္တို႔သည္ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာျဖစ္ခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ႐ုရွားနိုင္ငံမွာ စစ္ကို ဆက္လက္တိုက္ခိုက္ရန္ အေျခအေနမ်ိဳး မရွိေတာ့ေခ်။ တပ္တြင္း စည္းကမ္းမ်ား ပ်က္ျပားကာ တပ္ေျပးအေရအတြက္မွာလည္း မ်ားသည္ထက္ မ်ားျပားလာသည့္အျပင္ ေနရာတိုင္းတြင္ အရႈံးႀကီးရႈံးေနခဲ့သည္။ ထိုအတြင္း လူအခ်င္းခ်င္း အရွင္းရွင္ နယ္ခ်ဲ့စစ္ပြဲတြင္ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး တိုက္ခိုက္ေနရန္ မသင့္ေၾကာင္း ေႂကြးေၾကာ္သံ ေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ထိုႏွစ္ နိုဝင္ဘာလတြင္ ေဗာ္လရွီဗစ္တို႔သည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို သိမ္းပိုက္ခဲ့ေလသည္။ ေဗာ္လရွီဗစ္ အစိုးရသည္ ဒီဇင္ဘာလထဲတြင္ ဂ်ာမန္တို႔ႏွင့္ စစ္ေျပၿငိမ္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ရာ ၁၉၁၈ ခု မတ္လထဲတြင္ ဗရက္ စ-လီေတာ့ စာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဂ်ာမန္တို႔သည္ အေရွ႕ဘက္စစ္မ်က္ႏွာမွ စစ္သား ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကို အေနာက္ဘက္စစ္မ်က္ႏွာသို႔ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းနိုင္ခဲ့ေသာ ျပင္သစ္ႏွင့္ အဂၤလိပ္တို႔အား ယခင္ကထက္ပိုမို ဖိတိုက္နိုင္ခဲ့သည္။ အီတာလ်ံစစ္မ်က္ႏွာတြင္ အီတလီတို႔သည္ မူလႀကံ႐ြယ္ခ်က္အတိုင္း ထရီးယက္ၿမိဳ႕ဆီသို႔ တျဖည္းျဖည္းခ်ီတက္ခဲ့ရာ ၿမိဳ႕ႏွင့္ ဆယ္မိုင္ခန႔္အကြာေနရာသို႔ပင္ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း မၾကာမီ ဂ်ာမန္စစ္ကူမ်ား ေရာက္ရွိလာ၍ ဩစႀတီးယားစစ္တပ္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ ေအာက္တိုဘာလကုန္ေလာက္၌ ကားပိုရပ္တိုတြင္ အီတာလ်ံတပ္မ်ားကို ႐ြပ္႐ြပ္ခြၽံခြၽံ တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာ အီတာလ်ံတို႔ တပ္ပ်က္ကာ ဆုတ္ခြာခဲ့ရသည္။ ပီယားေဗျမစ္သို႔ ေရာက္မွ ဂ်ာမန္တို႔၏ ခ်ီတက္မႈကို တန႔္ေအာင္ ျပဳလုပ္နိုင္ေပေတာ့သည္။ ထိုသို႔ တန႔္ေအာင္ ခံနိုင္ခဲ့သည္မွာလည္း မဟာမိတ္မ်ားသည္ အီတာလ်ံတို႔အား ကူညီရန္ ထိုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာမတိုင္မီ အေနာက္ဘက္စစ္မ်က္ႏွာမွ စစ္ကူတပ္မ်ားပို႔ေပးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။
ထိုႏွစ္အတြင္း ဂရိနိုင္ငံ၏ အေျခအေနမွာ တစ္မ်ိဳးတစ္ဖုံ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဂရိဘုရင္ ကြန္စတန္တင္းသည္ ဇြန္ ၂ရက္ေန႕တြင္ နန္းမွ ဆင္းသက္ကာ မဟာမိတ္တို႔အား လိုလားသူ ဒုတိယသားေတာ္ အလက္ဇႏၵားအား နန္းအပ္ခဲ့ရေလသည္။ အလက္ဇႏၵားသည္ ဂရိမ်ိဳးခ်စ္တပ္မ်ားကို ေခါင္းေဆာင္ခဲ့သူ ဗဲနီေဇေလာ့ကို ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ ခန႔္ထား၍ မဟာမိတ္တို႔ဖက္မွ ကူညီတိုက္ခိုက္ေလသည္။ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္စေလာက္အထိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံသည္ စစ္ထဲမဝင္ပါေသးဘဲ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္စလုံး လက္နက္မ်ား ေရာင္းခ်ကာ ၾကားေနခဲ့သည္။ ေရတပ္အင္အားတြင္ ၿဗိတိသွ်တို႔က သာသျဖင့္ ေရေၾကာင္းျဖင့္ သယ္ယူေသာ အေမရိကန္ လက္နက္ပစၥည္းမ်ားမွာ မဟာမိတ္တို႔ဖက္သာ အေရာက္မ်ားခဲ့ေလရာ ဂ်ာမန္တို႔အဖို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု နိုင္ငံမွာ မဟာမိတ္တို႔၏ လက္နက္သိုေလွာင္ရာ ဌာနႀကီး ျဖစ္ေနေပသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ဂ်ာမန္တို႔သည္ မဟာမိတ္ထံ ေပးပို႔ေသာ အေမရိကန္ လက္နက္တင္ သေဘၤာမ်ားကို ေရငုပ္သေဘၤာမ်ားျဖင့္ တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးခဲ့ရာ အေမရိကန္ သေဘၤာမ်ားႏွင့္ လူအေျမာက္အမ်ားပင္ ဂ်ာမန္ေရငုပ္သေဘၤာမ်ား၏ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ နစ္ျမဳပ္ေသေၾကပ်က္စီးၾကေလသည္။ ထို႔အျပင္ မကၠဆီကိုနိုင္ငံအားယင္းဆုံရႈံးခဲ့ေသာ နယ္ပယ္တို႔ကို ျပန္လည္သိမ္းပိုက္နိုင္ေရးအတြက္ ဂ်ာမနီက ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ရန္ ႀကံစည္ေနေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ ၁၉၁၇ ခု ဧၿပီလ ၆ ရက္ေန႕တြင္ ဂ်ာမနီနိုင္ငံကို စစ္ေၾကညာခဲ့၏။သို႔ေသာ္ အေမရိကန္မွာ စစ္တိုက္ရန္ အစီအစဥ္က်စြာ မရွိေသးသျဖင့္ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၇ ရက္ေန႕တြင္ အေမရိကန္စစ္တပ္စုသည္ ျပင္သစ္နိုင္ငံသို႔ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ပို႔နိုင္ခဲ့ေလသည္။ ထိုႏွစ္တြင္ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ၁၅ ဆက္ေျမာက္ ဗဲနီးဒစ္သည္ စစ္ျပၿငိမ္းရန္ ႀကိဳးစားျဖန္ေျဖခဲ့ေသးသည္။ သို႔ေသာ္ မဟာမိတ္တို႔ဖက္မွ စစ္ေျပၿငိမ္းရန္ မလိုလားသျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းခ်က္မွာ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေခ်။
Unicode.
၁၉၁၇ ခုနှစ်အတွင်း စစ်အခြေအနေ
ထိုနှစ်တွင် အနောက်ဘက် စစ်မျက်နှာ၌ မဟာမိတ်တို့သည် စစ်အောင်နိုင်မည့် မျှော်လင့်ချက်ကလေးများပင် ထားရှိလာနိုင်လေသည်။ ထိုနှစ်အတွင်း အရေးပါသော တိုက်ပွဲများ ပြင်သစ်နိုင်ငံအရှေ့မြောက်ဘက်နှင့် ဗဲလ်ဂျီယံနိုင်ငံများတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထိုဒေသများတွင် အင်္ဂလိပ်၊ ပြင်သစ်၊ ဗဲလ်ဂျီယမ်နှင့် ကနေဒီယန်တပ်များ ပူးပေါင်း၍ ဂျာမန်တပ်များ စိတ်ဓာတ် ပျက်ပြားအောင်ပင် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ထိုနှစ်ဇွန်လတွင်း မကြုံစဖူး ထူးကဲလှစွာ အပြင်းအထန်တိုက်ခိုက်ခဲ့လေရာ ရက်အနည်းငယ်အတွင်း ဂျာမန်တပ်များလေးမိုင်ခန့်မျှ နောက်သို့ ဆုတ်ပေးရလေသည်။ တောင်ဘက်တွင်လည်း ဂျာမန်တို့၏ ကျောက်မီးသွေးထွက်ရာ အဖိုးတန်မြို့ကြီးတစ်မြို့ဖြစ်သော လင်းမြို့ဘက်သို့ ကနေဒီယန်တပ်များက ရှေ့ဆောင်ချီတက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သဖြင့် ဂျာမန်တို့ တဖြည်းဖြည်း ဆုတ်ပေးရပြန်သည်။ ထိုနှစ် နိုဝင်ဘာလလောက်တွင် မဟာမိတ်တို့သည် ဂျာမန်တို့သိမ်းပိုက်ထားသော ပြင်သစ်မြို့ဖြစ်သော ကမ်းဗရေးကို ရုတ်တရက်ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်လေသည်။ ထိုအခါ ဗာဗေးရီးယားပြည်၏ ဥပရာဇာမင်းသား ခေါင်းဆောင်သော ဂျာမန်တပ်များမှာ ၅မိုင်ခန့် ဆုတ်ပေးခဲ့ရသည်။သို့သော် ဂျာမန်တပ်များက တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်သောအခါ မဟာမိတ်တပ်များ သိမ်းပိုက်ရရှိသမျှ နယ်မြေများ ပြန်လည်၍ ဆုံးရှုံးရပြန်သည်။ ထိုနှစ်မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် ရုရှားပြည်၌ တော်လှန်ရေးကြီး ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ နောက်လေးလခန့်အကြာတွင် ဇာဘုရင်မှာ နန်းတော်ကို စွန့်လိုက်ရပြီးနောက် သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ်ကျေညာခဲ့ရာ စစ်ပြေငြိမ်းရန် ကြံရွယ်နေသော ဇာဘုရင်ကြောင့် စိတ်ပျက်အားလျော့နေရသော မဟာမိတ်တို့သည် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာဖြစ်ခဲ့ရသည်။ သို့သော်လည်း ရုရှားနိုင်ငံမှာ စစ်ကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ရန် အခြေအနေမျိုး မရှိတော့ချေ။ တပ်တွင်း စည်းကမ်းများ ပျက်ပြားကာ တပ်ပြေးအရေအတွက်မှာလည်း များသည်ထက် များပြားလာသည့်အပြင် နေရာတိုင်းတွင် အရှုံးကြီးရှုံးနေခဲ့သည်။ ထိုအတွင်း လူအချင်းချင်း အရှင်းရှင် နယ်ချဲ့စစ်ပွဲတွင် တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦး တိုက်ခိုက်နေရန် မသင့်ကြောင်း ကြွေးကြော်သံ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီးနောက် ထိုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ဗော်လရှီဗစ်တို့သည် အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့လေသည်။ ဗော်လရှီဗစ် အစိုးရသည် ဒီဇင်ဘာလထဲတွင် ဂျာမန်တို့နှင့် စစ်ပြေငြိမ်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ရာ ၁၉၁၈ ခု မတ်လထဲတွင် ဗရက် စ-လီတော့ စာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုခဲ့လေသည်။ ထို့ကြောင့် ဂျာမန်တို့သည် အရှေ့ဘက်စစ်မျက်နှာမှ စစ်သား ထောင်ပေါင်းများစွာကို အနောက်ဘက်စစ်မျက်နှာသို့ ရွှေ့ပြောင်းနိုင်ခဲ့သော ပြင်သစ်နှင့် အင်္ဂလိပ်တို့အား ယခင်ကထက်ပိုမို ဖိတိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ အီတာလျံစစ်မျက်နှာတွင် အီတလီတို့သည် မူလကြံရွယ်ချက်အတိုင်း ထရီးယက်မြို့ဆီသို့ တဖြည်းဖြည်းချီတက်ခဲ့ရာ မြို့နှင့် ဆယ်မိုင်ခန့်အကွာနေရာသို့ပင် ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း မကြာမီ ဂျာမန်စစ်ကူများ ရောက်ရှိလာ၍ ဩစတြီးယားစစ်တပ်များနှင့် ပူးပေါင်းကာ အောက်တိုဘာလကုန်လောက်၌ ကားပိုရပ်တိုတွင် အီတာလျံတပ်များကို ရွပ်ရွပ်ချွံချွံ တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အီတာလျံတို့ တပ်ပျက်ကာ ဆုတ်ခွာခဲ့ရသည်။ ပီယားဗေမြစ်သို့ ရောက်မှ ဂျာမန်တို့၏ ချီတက်မှုကို တန့်အောင် ပြုလုပ်နိုင်ပေတော့သည်။ ထိုသို့ တန့်အောင် ခံနိုင်ခဲ့သည်မှာလည်း မဟာမိတ်များသည် အီတာလျံတို့အား ကူညီရန် ထိုနှစ် ဒီဇင်ဘာမတိုင်မီ အနောက်ဘက်စစ်မျက်နှာမှ စစ်ကူတပ်များပို့ပေးသောကြောင့် ဖြစ်လေသည်။
ထိုနှစ်အတွင်း ဂရိနိုင်ငံ၏ အခြေအနေမှာ တစ်မျိုးတစ်ဖုံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဂရိဘုရင် ကွန်စတန်တင်းသည် ဇွန် ၂ရက်နေ့တွင် နန်းမှ ဆင်းသက်ကာ မဟာမိတ်တို့အား လိုလားသူ ဒုတိယသားတော် အလက်ဇန္ဒားအား နန်းအပ်ခဲ့ရလေသည်။ အလက်ဇန္ဒားသည် ဂရိမျိုးချစ်တပ်များကို ခေါင်းဆောင်ခဲ့သူ ဗဲနီဇေလော့ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်ထား၍ မဟာမိတ်တို့ဖက်မှ ကူညီတိုက်ခိုက်လေသည်။ ၁၉၁၇ ခုနှစ်စလောက်အထိ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံသည် စစ်ထဲမဝင်ပါသေးဘဲ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်စလုံး လက်နက်များ ရောင်းချကာ ကြားနေခဲ့သည်။ ရေတပ်အင်အားတွင် ဗြိတိသျှတို့က သာသဖြင့် ရေကြောင်းဖြင့် သယ်ယူသော အမေရိကန် လက်နက်ပစ္စည်းများမှာ မဟာမိတ်တို့ဖက်သာ အရောက်များခဲ့လေရာ ဂျာမန်တို့အဖို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နိုင်ငံမှာ မဟာမိတ်တို့၏ လက်နက်သိုလှောင်ရာ ဌာနကြီး ဖြစ်နေပေသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဂျာမန်တို့သည် မဟာမိတ်ထံ ပေးပို့သော အမေရိကန် လက်နက်တင် သင်္ဘောများကို ရေငုပ်သင်္ဘောများဖြင့် တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးခဲ့ရာ အမေရိကန် သင်္ဘောများနှင့် လူအမြောက်အများပင် ဂျာမန်ရေငုပ်သင်္ဘောများ၏ လက်ချက်ကြောင့် နစ်မြုပ်သေကြေပျက်စီးကြလေသည်။ ထို့အပြင် မက္ကဆီကိုနိုင်ငံအားယင်းဆုံရှုံးခဲ့သော နယ်ပယ်တို့ကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ရေးအတွက် ဂျာမနီက ငွေကြေးထောက်ပံ့ရန် ကြံစည်နေသောကြောင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ၁၉၁၇ ခု ဧပြီလ ၆ ရက်နေ့တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံကို စစ်ကြေညာခဲ့၏။သို့သော် အမေရိကန်မှာ စစ်တိုက်ရန် အစီအစဉ်ကျစွာ မရှိသေးသဖြင့် ၁၉၁၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်စစ်တပ်စုသည် ပြင်သစ်နိုင်ငံသို့ ပထမဆုံးအကြိမ် ပို့နိုင်ခဲ့လေသည်။ ထိုနှစ်တွင် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီး ၁၅ ဆက်မြောက် ဗဲနီးဒစ်သည် စစ်ပြငြိမ်းရန် ကြိုးစားဖြန်ဖြေခဲ့သေးသည်။ သို့သော် မဟာမိတ်တို့ဖက်မှ စစ်ပြေငြိမ်းရန် မလိုလားသဖြင့် ကြိုးပမ်းချက်မှာ မအောင်မြင်ခဲ့ချေ။
View more on Facebook
